Skip links

Voorkomen

Je lichaam is het meest belangrijke instrument om te kunnen musiceren. En in tegenstelling tot het instrument dat je bespeelt kun je jouw ledematen niet inruilen. Alle reden dus om daar aandacht aan te besteden.

Kwetsbaar voor blessures zijn je schouders, armen, polsen en handen. Met name in je handen zijn botten, kapsels, banden, spieren en pezen zo ingenieus met elkaar vervlochten dat een schijnbaar klein letsel grote gevolgen kan hebben voor je spel.

Door een juiste lichaamshouding, vingerzetting en belasting van gewrichten kun je klachten voorkomen. Als je je lijf en arm ook als instrument ziet, hoe zou je dan het beste kunnen spelen om overbelasting te voorkomen?

Voorkomen blessure muzikanten blazers

Voorkomen van overbelasting

Overbelasting ligt op de loer omdat bij de meeste musici:

  • Repetities en optredens gewoon doorgaan.
  • Je aandacht meer bij de muziek en het publiek ligt dan bij je eigen lijf en gevoel.

Dit samen maakt dat je gemakkelijker ongemerkt uit balans raakt en zo bijvoorbeeld een verhoogde spierspanning, tintelingen of een peesontsteking ontwikkelt.

Deze vicieuze cirkel van overbelasting, stijfheid en pijn en toch doorgaan met musiceren, moet je zoveel mogelijk zien te vermijden.

De kunst is om klachten vroeg te herkennen, te interpreteren en erop in te spelen. Sta in verbinding met wat je voelt in je lijf.

Vroeg herkennen van overbelasting

Overbelasting bouwt zich vaak op. Het begint ermee dat je alert bent op bepaalde pijn of stijfheid. Als je ook nog beter kunt vaststellen hoe het zich precies voordoet, dan kan je jouw lichaamshouding of vingerzetting daarop aanpassen.

Je kan daarbij denken aan het volgende gevoel in hand, arm en schouder:

  • Stijf gevoel na het spelen dat na een uurtje wegtrekt.
  • Stijf èn pijnlijk gevoel na het spelen dat langere tijd blijft.
  • Stijf en pijnlijk gevoel tijdens en na het spelen.
  • Pijn en stijfheid loopt op gedurende de dag.
  • Je staat ’s morgens al op met een pijnlijk en stijf gevoel.

Stel jezelf de volgende vragen

  • Wat voor pijn heb ik?
  • Wanneer heb ik pijn?
  • Trekt het snel weg?
  • Kan ik er invloed op uitoefenen?

Hoe kom je aan de klachten?

  • Heb je een drukke periode achter de rug?
  • Heb je iets verandert aan je instrument of speelstijl?
  • Ben je ziek geweest?

Pijnklachten en stijfheid in je vingers, handen, armen en schouders bouwen zich gaandeweg op. Tijdens het musiceren zelf is er weinig ruimte om je hier bewust van te zijn. Voor en na het spelen kun je daar wel tijd voor nemen.

Vijf tips om een blessure te voorkomen

Wat kun je doen om een blessure te voorkomen?

Leer jezelf aan om een warming up te doen voor het spelen en een cooling down na het spelen. Dit zijn de momenten op de dag waarop je als het ware je lijf kunt checken. Zie deze momenten als tanden poetsen zodat het vanzelfsprekend wordt.

1. Warming up & cooling down

Met een warming up bereid je je lichaam voor op fysieke inspanning. Tijdens een warming up besteed je aandacht aan drie onderdelen te weten;

  • Circulatie. Laat je bloed wat sneller stromen. Dat gebeurt al door een stukje (op tempo) te wandelen of te fietsen of een paar trappen te nemen. Mooier is het nog als je ook je romp en armen losjes beweegt. Dit is belangrijk omdat hiermee je spieren meer zuurstof krijgen.
  • Lenigheid. Belangrijk doel van rekken is het vergroten van de bewegingsuitslag. Let op het verschil tussen rekken van spieren en pezen en kapsels en banden en voel het verschil tussen rekken en overstrekken.
  • Muziek specifieke oefeningen. Inspelen op je instrument.

Klik hier voor oefeningen die je kunt doen om je lichaam soepel te maken.

Als je een poos intensief hebt zitten spelen is het belangrijk dat je je lichaam “helpt” om weer naar een rustniveau te komen. Door niet acuut te stoppen maar nog even ontspannen te bewegen (als het ware uitlopen) help je het lichaam bij het afvoeren van afvalstoffen uit je spieren. Daarmee help je gespannen, vermoeide en stijve spieren te herstellen. Bij een cooling down kun je denken aan

  • een stukje lopen of fietsen, zwaaien met je armen
  • rek oefeningen (zie filmpjes)
  • op de grond liggen en je spieren afwisselend aan en ontspannen.
Warming up handen muzikant spelen handtherapie Christine muziekhand

Oefening voor vingervlugge muzikanten: Opwarmen onderarmen, handen en vingers

2. Kennis opbouwen

Bouw kennis op over de ergonomie van het instrument dat je bespeelt en onderzoek hoe dit zich verhoudt tot jezelf. Iedere instrument heeft een ideale houding en handzetting. Kijk hier naar een aantal filmpjes die dat laten zien per soort instrument. Onderzoek wat bij jou past.

3. Lijf in balans

Stel jezelf na iedere keer musiceren de vraag: Is mijn lijf in balans, soepel. Eigenlijk is de vraag:  “Hoe zit ik erbij vandaag?”  Zowel fysiek als mentaal.

4. Bewust van conditie

Wees je bewust van jouw conditie en het onderhouden daarvan.

5. Regelmaat in je leven

Breng regelmaat in je onregelmatige leven.

Vele muzikanten gingen je voor

Ik spreek musici die met plezier terugkijken op de zoektocht die ze achter de rug hebben. Vragen als; “wanneer zit ik goed in mijn vel”, “wat heb ik daarvoor nodig” en “op welke manier vind ik het leuk daarmee bezig te zijn naast alle andere verplichtingen die ik heb”, werken verhelderend en inspirerend.

“Christine is in gelijke mate geïnteresseerd in de musicus en de mens. Waar de gezondheidszorg voor musici niet gespitst is op de specifieke en voor hun zeer ingrijpende klachten, is Christine dat wel. Ook buiten werktijd besteedt zij veel tijd aan het onderzoeken van de klachten van musici. Maar zij vind het net zo belangrijk om ‘gewoon’ te praten met je, om er zo achter te komen waar je echt last van hebt.

Ik ben beroeps celliste. Oorspronkelijk ben ik bij Christine terecht gekomen toen ik op zoek was naar een oplossing voor duimpijn bij het vasthouden van mijn strijkstok. Daar heeft zij een zeer praktisch spalk voor gemaakt, die niet alleen slim ontworpen was maar ook in ‘concert zwart’, waardoor het niet opviel op het podium. Dat zij samen met mij ging zoeken naar een oplossing voor mijn specifieke probleem, en daar ook ruim tijd voor nam, heeft veel voor mij betekend.

Later heb ik Christine weer benaderd voor hulp bij verschillende andere zaken, inclusief advies m.b.t. speelklachten bij een aantal van mijn leerlingen. Ook daarvoor stond zij open en kon ik na grondig overleg mijn leerlingen weer goed verder helpen.”

Sarah Walder
Cellist

Ook graag blessures voorkomen?

Maak nu een afspraak